Psikoz neden olur? Psikoz nedir? Psikoz Belirtileri

Psikoz, gerçek dünya ile kontakt kaybı anlamına gelir. Başlı başına bir hastalık değil de, bir ekip akıl hastalığının emaresidir. Psikozda gerçeklik algısı bozulur, halüsinasyonlar ve hezeyanlar ortaya çıkar.

Psikoz, pek oldukça psikiyatrik hastalık ile birlikte görülmektedir. Bu yazıda psikozun ne işe yaradığını, nedenlerini, çeşitlerini, emarelerini ve tedavisini detaylarıyla beraber bulabilirsiniz.

Psikoz, gerçeklik algısının bozulması ile karakterize bir hastalıktır. Ciddi derecelere ulaşmış zihinsel hastalıkların bir emaresidir. Psikoza haiz insanlarda halüsinasyonlar ve hezeyanyanlar (sanrı) olabilir.

Halüsinasyon, gerçek bir uyarıcı olmadığı halde meydana gelen duyusal deneyimlerdir. İşitsel halüsinasyonuolan bir kişi, ortada bir uyarıcı olmadığı halde çeşitli sesler duyabilir. Görsel halüsinasyonu olan bir kişi, aslen ortada uyarıcı olmadığı halde önünde bir şeyler görebilir.

Hezeyan, gerçek kanıtlara aykırı şekilde ortaya çıkan düşüncelerdir ve sanrı olarak da bilinir. Takip edilme, aldatılmış olma şeklinde çeşitli sanrılar oluşabilir. Bu hastalarda, toplumsal yaşamdan uzak durma ve işlev kaybı görülebilir.

Psikoza bağlı emareleri yaşamak ürkütücü olabilir. Bu hastalarda kimi vakit saldırganlık görülebilir, çevrelerine zarar verebilirler. Psikoz önemli bir tıbbi durumdur ve en kısa sürede sağlık kuruluşlarına başvurmalısınız.

Bir psikoz hastası, neyin gerçek neyin gerçek dışı olduğu arasındaki farkı anlayamaz. Konuşmasında değişimler ortaya çıkar ve davranışlar düzensizleşir.

Psikoza yol açan çeşitli uyarıcılar vardır. Bu uyarıcılara karşı tepki verdiğiniz için değişik davranışlar ortaya koyarsınız. İş ve okul hayatınız etkilenebilir, toplumsal ortamlardan kendinizi soyutlayabilirsiniz.

Gerçeklik algınız normale döndüğünde kendinizi paranoyak hissedebilirsiniz. Gerçeklik algınız kaybolduğunda ise halüsinasyonlar ve sanrılar yaşayabilirsiniz.

Psikoz, gizemini sakınan hastalıklardan biridir. Tam olarak neyin psikoza yol açmış olduğu bilinmemektedir, yalnız pek oldukça kuram geliştirilmiştir. Bazı insanların psikoz geliştirmeye karşı biyolojik yatkınlığının olduğu sanılmaktadır.

Psikoz oluşumuna yol açmış olduğu kabul edilen bazı hastalıklar şunlardır:

• Parkinson hastalığı
• Huntington hastalığı
• Kromozomal anomaliler
• Beyin kanserleri
• Beyin kistleri
• Alzheimer hastalığı
• HIV, AIDS
• Sifiliz
• Çeşitli beyin enfeksiyonları
• Bazı epilepsi çeşitleri
• Stroke (inme)

Hastalıklar dışındaki bazı nedenlerinde psikozun oluşumuna niçin olduğu düşünülmektedir. Bu nedenler şunlardır:

Psikoz oluşumuna sebep olabilecek yada oluşumu için risk oluşturabilecek pek oldukça niçin bulunmaktadır. Genetik olarak yatkın olmak ise bu nedenler içinde önemli bir yere haizdir.

Ebeveynleri yada kardeşleri içinde psikotik bir hastalığa haiz olan bireylerde, psikoz gelişme riski daha yüksektir. Bir genetik mutasyon olan 22q11.2 delesyonu sendromunun psikotik bozukluklar üzerine tesiri olduğu bulunmuştur.

Psikoz, birçok alt türe ayrılarak incelenen bir rahatsızlıktır. Bunlardan bazıları organik nedenler sonucunda ortaya çıkarken bazılarının ortaya iyi mi çıkmış olduğu bilinmemektedir.

Psikoz çeşitleri şunlardır:

• Şizofrenik bozukluk
• Şizoaffektif bozukluk
• Şizofreniform bozukluk
• Paranoid (delüzyonel) bozukluk
• Kısa psikotik bozukluk
• İlaca bağlı psikotik bozukluk
• Uyuşturucu yada alkol nedenli bozukluk
• Organik psikotik bozukluk
• Paylaşılmış paranoid bozukluk
• Postpartum psikotik bozukluk
• Genel tıbbi koşullara bağlı psikoz
• Bipolar bozukluk
• Sanrısal bozukluklar

Psikozun emareleri, kişiden kişiye ve dönemden döneme değişimler gösterebilmektedir. Psikoz emareleri genel olarak şunlardır:

• Bellek ve konsantrasyon problemleri
• Depresif duygudurum hali
• Uyuyamamak yada bayağı fazla uyumak
• Toplumsal ortamlardan uzak durma
• Aile ve dostlar ile iletişimin azalması
• Anksiyete (kaygı) ve şüpheler
• Hezeyanlar (sanrı)
• Halüsinasyonlar
• Konuşma düzensizliği ve anlam ifade etmeyen konuşmalar
• İntihar düşüncesi ve intihar denemeleri
• Sonradan ortaya çıkan alışılmadık davranışlar
• Uygun olmayan ortamlarda acayip davranışlar

Bu emareler psikozda ve psikoz çeşitlerinde görülen ortak belirtilerden bazılarıdır. Bu emareler haricinde bir de psikozun erken emareleri vardır.

Psikozu işaret eden erken emareler şunlardır:

Psikoz, psikiyatrik bir hastalıktır ve önemli sonuçlara yol açabilir. Bu yüzden erkenden teşhis edilmeli ve tedavisine başlanmalıdır. Tanı ve tedavi için sağlık kuruluşlarına başvurmalısınız.

Doktorunuz, psikiyatrik değerlendirmenizi yaptıktan sonrasında psikoz teşhisi koyabilir. Davranışlarınız ve düşünceleriniz için sizlere bazı sorular soracaktır.

Organik sebepli psikozları ortaya çıkarmak için muayeneler, kan testleri ve görüntülemeler yapmanızı isteyebilir.

Erişkin yaşlarda psikoz tanısı koymak kolay olsa da, gençlerde ve çocuklarda psikoz tanısı koymak zor olsa gerek. Evlatların düşsel arkadaşları vardır ve onlarla konuşurlar. Çocuğunuzdaki davranış değişikliklerini detaylıca açıklayarak doktorunuza destek olabilirsiniz.

Psikozun ortaya çıkışından sonrasında, en erken vakitte tedavisine başlanması oldukça önemlidir. Hastanın günlük aktiviteleri ve işlevselliği etkilenmeden tedaviye başlanmalıdır.

Psikoz tedavisi için uygulanabilecek tedaviler şunlardır:

 Sakinleştirme

Psikozun akut hücumu esnasında, hastalar tedirgin yada saldırgan olabilir. Kendilerine yada çevrelerine zarar verebilirler. Bu durumu engellemek ve hastaları süratli bir halde rahatlatabilmek için acil müdahale edilmelidir.

Sakinleştirici bir ilaç enjeksiyonu ile hasta sakinleştirilecektir, bu durum “süratli sakinleştirme” olarak da isimlendirilir.

 İlaç Tedavisi

Antipsikotik ilaçlar, psikozların tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Antipsikotikler, halüsinasyonları ve hezeyanları azaltır, hastaların gerçek ile gerçek dışı dünyayı ayırt etmesine destek sağlar.

Pek oldukça antipsikotik ilaç bulunmaktadır. Hastalığınıza neden olan durum, belirtileriniz, belirtilerinizin düzeyi şeklinde farklılıklar size verilecek ilaçları etkileyecektir.

Psikoz çeşidine bakılırsa ilaç kullanma süreniz değişecektir. Bazı türlerde kısa süreli antipsikotik kullanmak gerekirken, şizofreni şeklinde hastalıklarda yaşam boyu antipsikotik kullanmak gerekebilir.

 Psikoterapiler

Psikoterapiler, insanların kalıcı değişimler oluşturmalarına ve hastalıklarını daha iyi yönetmelerine aracılık eder. İlaçlarla birlikte uygulanan psikoterapiler oldukça yararlıdır.

Psikoz tedavisinde uygulanan psikoterapiler şunlardır:

• Bilişsel davranışçı tedavi
• Destekleyici psikoterapi
• Bilişsel gelişim terapisi
• Aile psikoeğitim ve destek terapisi
• Koordineli hususi bakım

Psikoz, önemli bir tıbbi hastalıktır. Psikoz yaşayan bir oldukca insan uygun tedavi yaklaşımları ile iyileşir. Şiddetli vakalarda bile ilaç ve psikoterapi ile rahatlama sağlanmaktadır.